ontbijtgranen, Diana en ik

Precies vijftien jaar geleden stond ik in een vakantiedorp in Turkije met een half aangesproken gezinspak cornflakes. De buurvouw van het naburig huisje met wie ik tot dat moment geen woord gewisseld had, zou over een uur vertrekken en had mij uitverkoren als ontvanger van haar overgebleven goederen. Naast de ontbijtgranen had ze nog een bodempje afwasmiddel, een halve fles olijfolie en oh, ze had net gehoord van iemand bij het zwembad dat volgens de Turkse TV Diana was omgekomen. Verkeersongeluk. Goh, lachten we, die Turkse TV toch. 

Aan mijn mobiele telefoon had ik niks. Er was geen verbinding met de rest van de wereld. Iets wat destijds enkel in het voordeel van de bestemming gepleit had. Een uur later (nieuws was trager toen) was ik met de NOS in onderhandeling over vijf enkeltjes Londen. Vijf, want beide zonen stonden op mijn paspoort, hun vader moest mee om thuis voor de zonen te zorgen en het nichtje kon natuurlijk niet alleen in Turkije blijven. Het laatste weekend in augustus was traditioneel het drukste vakantieweekend van het jaar. De NOS vond een toestel op een afgelegen Turks vliegveld, met vijf lege stoelen naar Londen. Eerste klas. Overstappen in Frankfurt. Pas daar, temidden van Duitse en Engelse kranten, begon door te dringen dat ze echt dood was. En dat dit het grootste nieuws was sinds de maanlanding. Of sinds de dood van John Kennedy. Of het uitsterven van de dinosaurus.

De stemming in Londen, die week voor de begrafenis, was onwerkelijk. Het voelde als een historisch bepalend moment. De eerste week van september 1997 wordt nu afgedaan als de tijd waarin de natie collectief het gezonde verstand verloor. Terugblikkend wordt er geschamperd over de massahysterie van toen. Maar ik zag niets wat ook maar leek op hysterie. Nergens werd er gegild of geschreeuwd. Buckingham Palace werd niet bestormd. Overal heerste kalmte. Mensen stonden zeven uur in de rij om condoleanceboeken te tekenen. ‘s Nachts was er een wake langs de begrafenisroute met thermosflessen, kaarsen en slaapzakken. Krantenartikelen en foto’s van de prinses waren tegen de dranghekken geplakt en aan boomtakken gehangen. De kampeerders op de brede, voorname stoepen van het Londense centrum, deden denken aan bewoners van een vredeskamp, of aan de jaarlijkse rij wachtenden voor Wimbledon. De sfeer van het waxinelichtje triomfeerde.

Het gekke was dat twaalf maanden later het tij alweer gekeerd was. Elton John die in Westminster Abbey ‘Candle in the Wind’ gezongen had, de twee minuten stilte, de 2.5 miljard kijkers die de begrafenis gevolgd hadden: toen het eenmaal voorbij was wilden mijn Britse vrienden er niet meer aan herinnerd worden. Een herdenkingswandeling door Kensington Park, precies een jaar later, werd afgeblazen wegens gebrek aan belangstelling. Het aantal Di-hards dat op haar verjaar- en sterfdag samendromde bij de poorten van Kensington Palace, zou ieder jaar verder afnemen. Het Britse koningshuis werd, dankzij betere PR campagnes en een emotioneel stabieler alternatief voor Diana in de vorm van Kate Middleton, als instituut onaantastbaar.

Ik heb, eerlijk gezegd, nooit met meer voldoening gewerkt dan in die week. Diana's dood was onverwacht, de reakties waren onvoorspelbaar. Dit was geen tevoren georganiseerd evenement. Dit was dramatiek met een hoofdletter D. De onderdanen hadden de regie en niemand wist welke kant het uitging. Een soort Arabische Lente, maar dan (dit is Engeland) met een celeb als inzet. 

Stel dat ze was blijven leven, denk ik wel eens. Ze zou nog decennia goed geweest zijn voor verhalen. Een tweede huwelijk. Een tweede echtscheiding, meer neuroses, therapieen, foute , marmeladekleurige kapsels en een scene op de bruiloft van zoon William.

Voor mensen onder de 25, 30 zegt Diana weinig of niks. Mijn zonen uitgezonderd. Die hebben jarenlang hun status kunnen opkrikken door vriendjes te vertellen dat hun vakantie in Turkije destijds wreed onderbroken werd omdat ze (ogen naar boven rollend, diepe zucht) op stel en sprong naar huis moesten 'voor de begrafenis van Diana'.