Laatste minuten

Of ik niet liever in Downing Street wilde gaan staan, dan mijn verhaal doen vanuit een studio, vroeg Terzake (VRT t.v.). Nergens doen ze politieke hoogte- en dieptepunten met zoveel Sturm und Drang als in Engeland. En nergens werkt de geografische lokatie de dramatiek van het moment zo tegen. Behalve 'de beroemdste voordeur ter wereld', heeft Downing Street niks mee. De bovenhuizen zijn te klein voor gewone gezinnen en buiten is het te donker om er een witte was te drogen. Downing Street is heel doordeweeks. Behalve dat dinsdagavond, 11 mei om 18.45 zo'n vijftien cameraploegen zich hadden opgesteld pal tegenover Nummer Tien, plus schat ik, een dikke twintig fotografen en verslaggevers.

Wat we niet wisten was dat binnen een premier bezig was zijn laatste, politieke adem uit te blazen. 'Er zijn geruchten dat Brown vanavond nog opstapt', zegt een collega. 'Maar het moet wel voor tienen, want eerste ministers ontslaan en nieuwe benoemen na dat tijdstip, dat doet de majesteit niet'. Gelach. 'Maar er is nog niks bevestigd'. 'Je weet hoe het gaat hier. We make it up as we go along'.

Binnen, begrijpen we later van de fotograaf van de Guardian, Martin Argles, die Browns laatste dagen vastlegt, heeft het kabinet zich verschanst in de War Room. In de kamer ernaast zit Brown aan de telefoon met Nick Clegg, leider van de Liberaal Democraten. 'Nick, Nick, ik kan niet langer blijven wachten', zegt Brown. Het is 19.10. Ik hoor binnen mensen klappen. Heeft Brown een afscheidsspeech gehouden? Treedt hij direct af? De zwarte deur naast die van Nummer Tien gaat open. Een rij medewerkers komt naar buiten en gaat op de stoep staan. Niemand zegt iets. Een paar snotteren met gebogen hoofd. Het is 19.16. Ik begin aan mijn verhaal voor Terzake. Uit mijn ooghoek zie ik de fotografen als een kudde wildebeesten naar links rennen. Als ik me omdraai wordt een lessenaar met een microfoon de straat op gereden. En dan komt Gordon Brown naar buiten. Het is 19.20. Hij vertrekt, zegt hij, uit de 'op een na belangrijkste baan die ik ooit zou kunnen hebben'. Maar hij hecht meer waarde aan de belangrijkste; 'die van echtgenoot en vader'. Op tien meter afstand zie ik hem slikken. In Washington had zelfs de pers geapplaudiseerd. In Downing Street blijft het stil. Vrouw Sarah draait zich om, loopt terug naar binnen, en komt met John en Fraser naar buiten. De zonen zijn niet eerder gefotografeerd. Dan is het de auto in voor de laatste rit naar Buckingham Palace. Ik zweer dat uit de schoorsteenpijpjes van Numer Tien witte rook komt. Nog geen uur later staat de nieuwe premier, David Cameron, op de stoep.

Het wisselen van de wacht is een wrede zaak. Er zijn geen regels voor hoe je baan als premier te verliezen maar je waardigheid te behouden. Ik weet nog hoe John Major in 1997 rond een uur of twee 's nachts erkende de verkiezingen verloren te hebben. Acht uur later stond de verhuiswagen op de stoep. Major taaide af naar een cricketwedstrijd. 'We make it up as we go along'.