Staatsburgerschap

Voor zover te zien was heeft Meghan Markle genoten van haar trouwerij. En daar kun je alleen maar blij om zijn. Markle gaat alle goodwill en geluk haar toegewenst nodig hebben. Tot nu toe was de overgang naar het Britse een makkie. Maar met de aanvraag van het Britse staatsburgerschap begint de ellende. Dan zou er best eens een moment kunnen komen waarop ze zich afvraagt of dat avontuur met die rossige prins wel zo’n goed idee was.

Ik besloot een paar maanden geleden de Britse nationaliteit aan te vragen. Niet omdat ik lidmaatschap van het Huis van Windsor ambieer, maar omdat Brexit de status van Europese burgers onzeker gemaakt heeft. Zolang ik gehuwd blijf met mijn Britse echtgenoot kan ik het Britse staatsburgerschap aanvragen zonder mijn Nederlandse te verliezen. Win-win. Vooropgesteld dat ik dat Brits paspoort krijg. Een proces dat niet alleen prijzig (€1400) is maar zo tijdrovend dat tegen de tijd dat het document afkomt, het VK wel eens zover afgedreven kan zijn in de Atlantische Oceaan dat het bestaan ervan enkel nog in de herinnering van de omringende landen bestaat.

Maar het aanvraagformulier (30 pagina’s) is gedownload. Evenals de handleiding die nodig is het formulier te kunnen invullen. Plus het boekje dat nodig is de handleiding te begrijpen voor dat formulier. Dat is de eerste horde. Zo wordt de aanvrager wegwijs gemaakt in het Monty Python-achtige absurdisme van het Britse bestaan. De tweede stap was het inburgeringsexamen. De vragen uit die toets ‘over Britse tradities en gewoonten’ deden The Man denken aan ‘een slechte pub quiz’. En hij kan het weten. De nutteloze informatie in het hoofd van mijn Britse echtgenoot is zo omvangrijk dat het voldoende is zijn populariteit bij lokale quiz teams al jaren te garanderen.

Voor het inburgeringsexamen Life in the UK  (€ 73) moet je dingen weten als waar Florence Nightingale geboren is, welke taal de eerste Engelsen spraken, wie waar het eerste curry restaurant opende en hoeveel Olympische medailles Chris Hoy won. Mijn Britse vrienden, op wie ik triomfantelijk sommige van de bijna 3000 feiten die ik net geleerd had uitprobeerde, zakten allemaal. Een kamercommissie van het Hogerhuis vond kortgeleden dat de toets ‘een barrière was voor het verkrijgen van staatsburgerschap, liever dan een middel betere burgers te creëren’. 

Het kwam zeker als een verrassing te vernemen dat het examen bedoeld is integratie te bevorderen. Om te beginnen word je over de nationale identiteit niet veel wijzer. Wat de Britse idealen zijn, waar hij naar streeft, wat het Brits zijn onderscheidt van pakweg het Nederlands zijn, geen idee. En niet in staat huidige eigenschappen en cultuur te identificeren doen de Britten wat ze altijd doen: terugvallen op vroeger, op wat was. Het hoofdstuk over de ‘lange en illustere’ geschiedenis van het land, is lang en illuster. Er zijn honderden feitjes over wat de Romeinen in het VK uitspookten, maar niks over onmiskenbare Britse zaken als het belang van de nationale gezondheidszorg, het instituut van de BBC en het talent voor dronken vechtpartijen op de parkeerplaats van de kroeg. Je kunt voor het inburgeringsexamen slagen zonder iets te weten over onderwijsdiploma’s, inkomstenbelasting en hoe een ambulance te bellen.

Eenmaal het inburgeringscertificaat op zak (dank u) is het terug naar het aanvraagformulier voor de Britse nationaliteit. Ik tob al weken bij het hoofdstuk Afwezigheid van het VK. Het formulier gebiedt hier dat alle dagen worden ingevuld waarop de aanvrager de afgelopen drie jaar niet in Groot Brittannie was. Zijn het er meer dan negentig per jaar, dan wacht automatische diskwalificatie. Tenzij je kunt aantonen dat er voor die afwezigheid een goede reden is. Een relatie met prins Harry is, denk ik, zo’n goede reden. Maar iets zegt mij dat iemand anders die al heeft opgegeven. 

Het zoveelste einde van Nigel Farage's Ukip partij

De anti-Europeanen van Ukip boekten met Brexit hun grootste succes. Sindsdien gaat het met de partij van Nigel Farage bergafwaarts. De kas is bijna leeg, de leden lopen weg en de huidige leider is dit weekeinde opgestapt. Is Ukip te redden? Kan Farage terugkeren?

Henry Bolton, een naam die door Agatha Christie bedacht moet zijn, werd vijf maanden geleden Ukips partijleider. En dan zit je, voor het begrip van die partij, al gauw tegen een record aan. Boltons voorganger hield het zes maanden uit, de persoon daarvoor achttien dagen. 

Als het Boltons ambitie was de zieltogende partij na het vertrek van Farage in de schijnwerpers te houden, hoeft hij zich nergens voor te schamen. Bolton liet sinds september tenminste twee keer van zich horen. Een keer vanwege zijn bewering dat hij dassen met blote handen kon smoren. En later toen het dagblad de Sun zich op de voorpagina afvroeg: ‘raad eens welke partijleider zijn vrouw heeft laten vallen voor een model?’ En omdat dat nooit Jeremy Corbyn kon zijn, bleef er eigenlijk maar een naam over. 

Bolton had zich ingelaten met een verkeerde vriendin. Hij had zijn derde echtgenote laten weten, via een sms-je, voortaan zijn leven te delen met het 25-jarige partijlid Jo Marney. Nou is Marney behept met opinies die ze niet voor zich kan houden. De Sun publiceerde een van haar online scheldpartijen waarin ze haar afkeer uitspreekt over de ‘neger’ Meghan Markle, verloofde van prins Harry, die de royals zou ’besmeuren’ met zwarte babies. Verder liet ze weten te walgen van vrouwelijke vluchtelingen die ‘een schurftige hond zouden neuken voor tien euro en een Big Mac’.

En zo kwam Bolton voor een hartverscheurende keuze te staan. Moest hij uit Ukip stappen, of moest hij zich ontdoen van ‘een serie onprettige, racistische meningen van een aandachtzoekende irrelevantie die een kwart eeuw geleden het leven zag’, aldus een columnist van de Times. Bolton opteerde voor het laatste. ‘De romantische kant van onze relatie is ten einde’, liet hij de BBC weten. Het partijbestuur besloot zondag dat de relatie met Ukip ook ten einde is. De leider werd de laan uitgestuurd. Toen Bolton in 2013 geridderd werd voor bewezen diensten aan internationale veiligheid (na een leven als beroepsmilitair werkte hij bij grenscontrole), zei zijn moeder: ‘Hij heeft dingen gedaan die niemand zou doen die bij zijn gezonde verstand was’. Op die lijst kan nu ook het leiderschap toegevoegd worden van Ukip.

De meest prangende vraag nu Ukips vierde leider in zestien maanden opgestapt is, is komt Farage terug? De roemruchte leider is niet vies van come-backs. Drie keer eerder legde hij de Ukipmantel op zijn Burberry schouders. Farage zegt niet geïnteresseerd te zijn de partij opnieuw uit het slop te trekken. Ukip is verleden tijd. De laatste keer dat hij het leiderschap teruggaf was ‘omdat ik mijn leven terug wil’. Het zou me niets verbazen als dat leven inmiddels een teleurstelling blijkt te zijn. Vorig jaar leek het succes van de brexit alle deuren open te gooien. Er waren spreekbeurten in de VS en foto’s met The Donald in een gouden lift. En daarna niks. Wat overbleef was een radioshow op de hoofdstedelijke zender LBC. ‘Ik ben failliet en alleen’, klaagde Farage tegen de Daily Mail.

Vorige maand had Farage een idee. Misschien, heel misschien, is een tweede referendum nodig over de EU, zei hij. Om voor eens en altijd hard met Europa te kappen. De huidige echtscheidingsonderhandelingen stellen immers niks voor. Die gaan, weet het Europees kamerlid, uitdraaien op een laf compromis.

Ukip heeft dan zijn aantrekkingskracht verloren. Maar een nieuwe volksstemming, daar zit muziek in. Daar kun je eeuwig voor blijven ageren. Zoals een Schotse ervaringsdeskundige eens zei: referendum is neverendum.

De paleisrevolutie van prinses Meg

Is Meghan Markle werkelijk perfect? Klopt het dat ze alles kan? Ik vraag het maar sinds ze zich gister liet ontvallen dat verloofde prins ‘macho militair’ Harry, een feminist is. Jawel.

Het verhaal tot nu toe. Amerikaanse actrice en ‘humanitaire activist’ verlooft zich met Britse oud militair die moet rondkomen van de staat. Zij is slim, slank en sexy. Hij heeft de beschikking over paleizen, personeel en een fortuin in de bank. Ze besluiten te trouwen, ondanks het feit dat de Amerikaanse een verleden heeft (ze is gescheiden). En dat ze ‘rijk en exotisch DNA’ bezit. ‘Zeventig jaar geleden zou ze de maîtresse geweest zijn van een prins, niet zijn echtgenote’, schreef een columnist van The Spectator.

Wie verzint zo’n verhouding? Het kan niet anders of de verloving van Harry en Meghan is het werk van scenarioschrijver Richard Curtis. Het is een ‘real life’ versie van Love Actually (de film die iedere kerst wel ergens op de Britse TV voorbijkomt), alleen beter. Ga maar na. De Britten snakken naar goed nieuws. Sinds het referendum over de brexit zit het land in een existentiële crisis. De Britten weten niet meer wie ze zijn en waar ze horen. Treed aan Meghan Markle die, nauwelijks vijf minuten in Londen, de feel good factor over een dankbare natie uitstrooit. Geen wonder dat de Britten uit haar hand eten. Maar blije Britten zijn nog geen garantie voor een happy ending. Er zijn struikelblokken. 

De achternaam. Markle, in de Engelse tongval, klinkt bijna als Merkel. Als in Angela Merkel, en dat is in hedendaags Groot Brittannie niet perse een voordeel. Een ander ding zijn de schitterend witte tanden. Markle’s gebit is van het soort dat straatverlichting overbodig maakt. De Britten, die hun gele stompen dragen als een misplaatst teken van nationale trots, vinden superwit een tikje vulgair. Het doet ze denken aan Donald Trump. En de vroegere pornoster Katie Price.

Sinds ze op Kensington Palace resideert, is Markle verteld haar mening voor zich te houden. Ze weet dat ze niemand mag beledigen (dat is bij de Windsors de taak van prins Philip) en dat ze ook niet meer kan zeggen dat Trump een vrouwenhater is en polariseert. Maar ook zonder je mond open te doen kun je revoluties bewerkstelligen. 

In de Londense metro hoorde ik twee jonge, gekleurde meiden enthousiast zijn over Harry en Meghan. Het is een indicatie van hoe groot het belang van het aanstaande huwelijk is. Markle heeft het eindeloze getob van de Britten over nationale identiteit een nieuwe draai gegeven. Harry’s verloofde gaat prat op haar etnische afkomst. Ze heeft openhartig gepraat en geschreven over haar leven als vrouw met een zwarte moeder en witte vader. Hoe licht-gekleurd ze ook is, ze geeft zwarte Britten een connectie met het meest Britse der Britse instituten. Met een bi-raciale vrouw in het paleis is de nationale identiteit niet enkel en uitsluitend meer wit. 

Als Harry iemand zocht die kon helpen de Britse royals relevant te maken voor alle onderdanen is Meghan Markle een goeie keuze. En als ze haar gebit kan aanpassen aan haar nieuwe omgeving is ze een perfecte prinses Meg.

Country McCountryface

Is Groot Brittannie nog een serieus land? ‘Sinds de crisis van Suez heeft het land er niet zo pathetisch uitgezien als nu’, kopte The Economist, zelf een serieus weekblad. Een land op waarde schatten dat vorig jaar met Brexit onbekommerd stemde voor economische zelfkastijding is lastig. Maar heeft Groot Brittannie niet altijd iets lachwekkends gehad?

Met Boris Johnson als minister van buitenlandse zaken heb je een uithangbord dat zegt: als je maar lol hebt. En daar zul je mij niks tegen horen inbrengen. Maar als zijn Brexitbeleid zich beperkt tot ‘have my cake and eat is’, terwijl iedereen weet dat de gebaksdoos in Brussel staat, dan draagt dat niet bij aan de ontwikkeling van internationaal ontzag voor de Britse natie. Ik hoor tenminste niemand in Brussel zeggen: wauw, die Britten hebben het op een rijtje, die weten wat ze willen met de Brexit. Of: geen wonder dat ze een wereldrijk bestuurden met zo’n eersteklas ambtenarenapparaat. 

Maar er zitten meer ministers in Londen. De Britse minister van handel bijvoorbeeld. Liam Fox is ook een grap, maar van de tragikomische soort. Om hem moet niemand hardop lachen. Fox zei in juli dat overleg over een handelsakkoord met de EU ‘het makkelijkste in de geschiedenis van de mensheid’ was. In werkelijkheid zijn de onderhandelingen de meest ingewikkelde in de Britse geschiedenis. Die heel, heel lang is. 

En dan is er Theresa May. De antidosis tegen al die onverantwoordelijke losbandigheid. De enige volwassene in de Conservatieve partijtop. En een van de minst frivole (in de zin van humorloze) regeringsleiders op het westelijk halfrond. Maar een bloedserieuze inslag blijkt geen belemmering voor openlijk vertoon van dwaasheid. Als je bijvoorbeeld beweert dat het VK alle voordelen van EU-lidmaatschap kan behouden zonder de nadelen te hoeven incasseren, ben je ‘dwaas’, volgens Paul Jenkins, een vroegere Britse regeringsadviseur. Of ‘besluiteloos en onnozel’, zegt de Suddeutsche Zeitung over May.

Nou is Engeland (liever dan Groot Brittannie) volgens mij altijd een absurd land geweest. Bevolkt door mensen die zichzelf niet serieus nemen en het leven al helemaal niet, maar die met dingen gaan gooien als je aan hun royals komt. Of aan het voetbal. Of de TV soaps waarin de dosis menselijk leed overigens niet groot genoeg kan zijn. 

De afgelopen jaren werd de tendentieuze grip op de werkelijkheid steeds losser. Alsof je naar een zelfmoordenaar keek waarvan je weet dat zijn vingers vroeg of laat van de rots glijden. Brexit was het meest dramatische voorbeeld van hoe de proporties uit oog waren verloren. Maar niet het enige. Kort voor het Brexitreferendum waren de Britten voor een andere democratische keuze gesteld. Hoe moest een nieuw schip dat wetenschappelijk werk in het Poolgebied ging doen, gaan heten? De organisatoren hadden beter moeten weten. Wat elders een ongevaarlijke vorm van burgerparticipatie is, is in het VK een roekeloze onderneming. De winnaar met 124.109 stemmen was Boaty McBoatface. Aan de Raad van Natuuronderzoekers de ongemakkelijke taak zijn geloofwaardigheid te bewaren. Die van de ganse natie stond al op de wip. De Brexit, luttele weken later, zou de trend bevestigen.

Een paar weken geleden zag ik bij Parliament Square een handjevol kamerleden met gebogen hoofd in een kringetje staan. De Big Ben ging voor de laatste keer twaalf uur slaan. Onderhoudswerkzaamheden zouden de klok vier jaar stilleggen. Tenminste een volksvertegenwoordiger pinkte een traan weg. Binnen in het parlement werd gevraagd of de klepels niet een keer voortijdig van stal gehaald konden worden. Bij voorkeur eind maart 2019 om dan gepast de uittreding uit de EU in te luiden. De nieuwe bevrijdingsdag enzo.

Die stemming weerspiegelt het Brexitoverleg. Fantasierijk, onsamenhangend, nostalgisch, hopeloos. Niet serieus. Van de andere kant. Ik troost me met de gedachte dat het referendum vorig jaar alleen maar ging over wel dan geen uittreding uit de EU. Stel dat de vraag geweest was: hoe moet het Verenigd Koninkrijk gaan heten? Dan had je nu mooi met Country McCountryface gezeten.