19 februari 2018

Het zoveelste einde van Nigel Farage's Ukip partij



De anti-Europeanen van Ukip boekten met Brexit hun grootste succes. Sindsdien gaat het met de partij van Nigel Farage bergafwaarts. De kas is bijna leeg, de leden lopen weg en de huidige leider is dit weekeinde opgestapt. Is Ukip te redden? Kan Farage terugkeren?


Henry Bolton, een naam die door Agatha Christie bedacht moet zijn, werd vijf maanden geleden Ukips partijleider. En dan zit je, voor het begrip van die partij, al gauw tegen een record aan. Boltons voorganger hield het zes maanden uit, de persoon daarvoor achttien dagen. 

Als het Boltons ambitie was de zieltogende partij na het vertrek van Farage in de schijnwerpers te houden, hoeft hij zich nergens voor te schamen. Bolton liet sinds september tenminste twee keer van zich horen. Een keer vanwege zijn bewering dat hij dassen met blote handen kon smoren. En later toen het dagblad de Sun zich op de voorpagina afvroeg: ‘raad eens welke partijleider zijn vrouw heeft laten vallen voor een model?’ En omdat dat nooit Jeremy Corbyn kon zijn, bleef er eigenlijk maar een naam over. 

Bolton had zich ingelaten met een verkeerde vriendin. Hij had zijn derde echtgenote laten weten, via een sms-je, voortaan zijn leven te delen met het 25-jarige partijlid Jo Marney. Nou is Marney behept met opinies die ze niet voor zich kan houden. De Sun publiceerde een van haar online scheldpartijen waarin ze haar afkeer uitspreekt over de ‘neger’ Meghan Markle, verloofde van prins Harry, die de royals zou ’besmeuren’ met zwarte babies. Verder liet ze weten te walgen van vrouwelijke vluchtelingen die ‘een schurftige hond zouden neuken voor tien euro en een Big Mac’.

En zo kwam Bolton voor een hartverscheurende keuze te staan. Moest hij uit Ukip stappen, of moest hij zich ontdoen van ‘een serie onprettige, racistische meningen van een aandachtzoekende irrelevantie die een kwart eeuw geleden het leven zag’, aldus een columnist van de Times. Bolton opteerde voor het laatste. ‘De romantische kant van onze relatie is ten einde’, liet hij de BBC weten. Het partijbestuur besloot zondag dat de relatie met Ukip ook ten einde is. De leider werd de laan uitgestuurd. Toen Bolton in 2013 geridderd werd voor bewezen diensten aan internationale veiligheid (na een leven als beroepsmilitair werkte hij bij grenscontrole), zei zijn moeder: ‘Hij heeft dingen gedaan die niemand zou doen die bij zijn gezonde verstand was’. Op die lijst kan nu ook het leiderschap toegevoegd worden van Ukip.

De meest prangende vraag nu Ukips vierde leider in zestien maanden opgestapt is, is komt Farage terug? De roemruchte leider is niet vies van come-backs. Drie keer eerder legde hij de Ukipmantel op zijn Burberry schouders. Farage zegt niet geïnteresseerd te zijn de partij opnieuw uit het slop te trekken. Ukip is verleden tijd. De laatste keer dat hij het leiderschap teruggaf was ‘omdat ik mijn leven terug wil’. Het zou me niets verbazen als dat leven inmiddels een teleurstelling blijkt te zijn. Vorig jaar leek het succes van de brexit alle deuren open te gooien. Er waren spreekbeurten in de VS en foto’s met The Donald in een gouden lift. En daarna niks. Wat overbleef was een radioshow op de hoofdstedelijke zender LBC. ‘Ik ben failliet en alleen’, klaagde Farage tegen de Daily Mail.

Vorige maand had Farage een idee. Misschien, heel misschien, is een tweede referendum nodig over de EU, zei hij. Om voor eens en altijd hard met Europa te kappen. De huidige echtscheidingsonderhandelingen stellen immers niks voor. Die gaan, weet het Europees kamerlid, uitdraaien op een laf compromis.

Ukip heeft dan zijn aantrekkingskracht verloren. Maar een nieuwe volksstemming, daar zit muziek in. Daar kun je eeuwig voor blijven ageren. Zoals een Schotse ervaringsdeskundige eens zei: referendum is neverendum.