2 juli 2013

Haal Snowden naar Nederland


De EU is woedend, Parijs boos en Merkel bedroefd. En blijft het daarbij? Ik vraag het maar omdat ik voor Edward Snowden, de klokkenluider par excellence, het ergste vrees. Want het was Snowden die de wereld vertelde dat (en hoe) de VS miljoenen Amerikaanse en Europese burgers systematish en constant bespioneert. En het is Snowden wiens positie nu in gevaar is. Zijn opties voor asiel worden met het uur kleiner. Ecuador leek een goeie uitvalsplek, maar ging uiteindelijk door de knieen voor Amerikaanse druk. China heeft hem, na vermoedelijk alle relevante informatie gelezen te hebben die Snowden op zijn vier laptops heeft staan, laten verrtrekken naar Moskou. En als Rusland gezien heeft wat de VS op het gebied van bedrijfs- en politieke spionage hebben uitgevoerd, zullen ook zij Snowden vermoedelijk de deur wijzen. Dus waar dan heen?

Ik zeg: Nederland. Wij mogen graag onze nek uitsteken, we zijn niet bang de voortrekkersrol te vervullen, wij werpen ons graag op als er internationaal hand- en spandiensten moeten worden verleend.


Is Snowden een held? Geen idee. Maar als Daniel Ellsberg zegt dat we te maken hebben met het belangrijkste materiaal dat ooit gelekt is in de Amerikaanse geschiedenis, dan luister ik. Want Ellsberg was mijn held. Als militaire analist maakte hij in 1971 de Pentagon Papers openbaar. Daarin werd duidelijk hoe Washington haar burgers om de tuin leidde inzake de oorlog in Vietnam. Ellsberg, nu alom gerespecteerd, werd toen verguisd en veroordeeld. Hij was een van de redenen waarom ik de journalistiek in wou. Hij was ook een van de redenen waarom ik mezelf voorhield dat, als het om regeringsaangelegenheden ging, de overheersende emotie wantrouwen moest zijn. Tot dien verstande heb ik op mijn werkkamer een cartoon van een pissende hond aan de muur. Om me te herinneren aan het Engels gezegde dat een journalist zich immer behoort te verhouden tot de overheid als een hond jegens een lantaarnpaal. 


 'De VS zijn geen politiestaat, maar hebben wel de elektronische en juridische infrastructuur er een te worden', schreef Ellsberg in de Guardian. Er is geen reden aan te nemen waarom die infrastructuur niet gebruikt zou worden om legitieme protesten in de kiem te smoren. Onder Obama worden Amerikaanse verslaggevers die werken aan verhalen die van publiek belang zijn, afgeluisterd. Hun emails worden onderschept zodat hun bronnen op hun beurt in het geniep kunnen worden afgeluisterd. En dat is maar een van de gevolgen van de invasie van onze privacy. Dat het onderzoeksjournalistiek lastig, zo niet onmogelijk gaat maken.

Over veertig jaar is Edward Snowden gerehabiliteerd. Of vergeten. Maar zijn onthullingen niet. Zij zullen leiden tot een discussie over surveillance en afluisterpraktijken door de staat. Een discussie die trouwens niet mogelijk is zonder de onthulling van wat de staat zoal afluistert. Dus, Den Haag, geef Snowden asiel. Verwelkom hem in Nederland. Zet hem te werken op een van je eigen ministeries. Negeer de druk uit Washington in de wetenschap dat de geschiedenis zal bevestigen dat je het lef had te kiezen voor de kant van de good guys.