23 oktober 2013

Weg met Black Pete


Ik krijg Zwarte Piet niet uitgelegd aan mijn Britse vrienden. ‘Dus jullie verven je gezicht zwart, zetten een wollige pruik op, gaan zo de straat op en dat heet in Nederland feest? O, niet zomaar feest, maar het belangrijkste typisch Nederlandse feest dat er is? Goh. En daar komen geen rellen van?’ En ik hoor ze denken: de laatste keer dat wij zo’n karikatuur uit het koloniale tijdperk tegenkwamen was op onze jampotjes. De golliwog, een zwarte piet-achtige lappenpop, was heel lang de mascotte van Robertsons, een merk jam. Een jaar of tien geleden werd ie afgevoerd. De golliwog was een ‘racistisch stereotype’. Britten, vooral zwarte Britten, namen er aanstoot aan.

En daar gaat het om. Het verleden van Zwarte Piet is van ondergeschikt belang. Of hij nou in een vorig bestaan schoorsteenveger was of slaaf maakt niet uit. Wat telt is dat hij zwart is en ondergeschikt aan de goede, witte man en dat dat ervaren wordt als kwetsend. Vooral door degenen die wij tot voor kort aanduidden met de term allochtoon. Ook zoiets trouwens wat in Londen niet begrepen wordt. ‘Dus jullie hebben een aparte term voor niet-witte mensen die in Nederland wonen? Ook al zijn ze er geboren?’

Volgens een onderzoek van Omroep Brabant vindt 99% van Brabanders dat Zwarte Piet moet blijven. Want hij is niet racistisch. O nee?, dacht ik. Willen ze het niet zien of kunnen ze het niet zien? Stel dat president Obama volgende maand Den Bosch zou aandoen. Zouden al die Brabanders hem dan kunnen uitleggen waarom Black Pete niet racistisch is? Please, Brabanders. Get over yourselves. 

De dinosaurussen stierven uit omdat ze zich niet aanpasten. Dat mag het Sinterklaasfeest niet overkomen. En het hoeft ook niet. Met een paar kleine ingrepen kan ‘ons traditionele kinderfeest’ rijp gemaakt worden voor de 21ste eeuw. Want als Zwarte Piet hier en daar een vrouw kan zijn, dan kan hij ook minder zwart worden, minder onderdanig, en een minder ongeletterde toon aanslaan. De huidige versie heeft zijn langste tijd gehad. Die verdient de roe en moet daarna de zak in. Pas Zwarte Piet aan en hij kan nog jaren mee. De Robertsons jam bestaat ook nog steeds.